Een microfoon neemt veel drempels weg

Zoon Wout en schoonzoon Franki kwamen enkele jaren geleden op het podcast-idee. “We zijn enorme liefhebbers van het medium, en toen we hoorden dat ons pake niet meer lang te leven had, kregen we een enorme goesting om zijn stem bij te houden. Zo konden we altijd teruggrijpen naar ah ja, ok, zo dacht hij over het leven.”

Vorig weekend, na een moeilijke week, luisterde Wout nog eens. “Ook omdat ik mijn vader hard nodig had. Ik haal daar heel veel energie en wijsheid uit.”

Van ontzettend veel waarde

“Onze plusmoeder, Katlijn, vindt het fantastisch dat ze haar echtgenoot zo af en toe kan blijven horen. Dat was ook de opzet, je kan herinneringen bijhouden, waarom ze dan niet opnemen? En niet alleen zijn verhaal, maar ook dat van naaste familie, vrienden en collega’s.  Zo maakten we 25 afleveringen, met meer dan 40 mensen. Soms alleen, soms spraken we met twee of met drie mensen samen.” 

“Pake is net geen 65 geworden, hij was dus nog jong. Gelukkig heeft hij bij leven alles kunnen beluisteren, week om week stuurden we een aflevering door. Deze waren echt alleen voor hem, niemand anders kon die beluisteren. Wij leerden ook veel over hem hierdoor, zoals wat hij betekende voor mensen. Hij vertelde daar thuis niet zo veel over.”

Peter, vader van drie zonen en één dochter, was huisarts in Wilrijk (Antwerpen). De laatste 20 jaar was hij ook palliatief arts. 

“In plaats van kennis te delen moest hij plots patiënt zijn, wat voor hem niet eenvoudig was. Dit zorgde er wel voor dat wij in zijn laatste twee levensjaren heel open over het levenseinde konden spreken.”

Eigen leven veranderd

Door de ziekte van hun (schoon)vader, keken Wout en Franki, beiden met een gepassioneerde job, de ene in het onderwijs en de andere als verkoper van muziekinstrumenten, terug op hun eigen leven.

“Op zijn sterfbed zei ons vader: Doe daar iets mee mannen, dit is zo waardevol voor heel wat mensen. Intussen zijn we met Zeg het maar zowat anderhalf jaar echte podcastmakers, wat heel fijn voelt. Mensen vinden nu hun weg naar ons, omdat ze iets willen nalaten, als kracht voor later, voor hun kinderen. Daarnaast maken we met Zachtmakers een reeks met professionals die hun verhaal vertellen. Een goudsmid die juwelen maakt van erfstukken, rouwcoaches, verdrietondersteuners, enz. En met Ons muzikaal hart interviewen we muzikanten die iemand verloren, met muziek die gecomponeerd werd vanuit die verlieservaring. Beide reeksen zijn intussen via de gekende podcastkanalen te beluisteren.”

Zeg het maar

“Heel wat mensen vinden vaak geen woorden wanneer ze iemand tegenkomen die ongeneeslijk ziek is. Vreemd genoeg neem je door mensen in een studio te zetten en een microfoon te geven, die drempel weg. Mensen komen dikwijls binnen en zeggen ‘Ik ben eigenlijk niet zo’n prater’ waarna ze een uur later vertrekken en versteld staan van wat er gebeurde.  Het is niet zoveel mensen gegeven om in het echte leven te zeggen dat ze iemand graag zien, maar hier, in onze studio, lukt dat ineens wel. Soms willen mensen écht niet veel zeggen, maar bijvoorbeeld muziek spelen. Een van pake’s vrienden speelde Beatlesmuziek, heel jazzy, op een vleugelpiano. Dan wordt het: ‘speel het maar’ in plaats van ‘zeg het maar’. ”

“We vragen ook altijd om iets mee te brengen, een foto, een voorwerp of een gedicht. Iets waardoor je je verbonden voelt met de persoon waarover het gaat. Dat zet iets in beweging. En ons geeft het na de opnames het gevoel dat we die persoon kennen, we komen immers mee in de diepste momenten van iemand zijn leven, tijdens een heel kwetsbare fase, mensen zetten zich dan open. Het gaat dan niet meer over een toffe job of zo, maar wel over waar ben ik dankbaar voor, de liefde, mijn leven was goed of soms minder goed, spijt, een schuldbekentenis soms ook. Ineens wordt er sorry gezegd tegen iemand, daar word je wel stil van.”

Verbindingen maken

“Bij ons pake kwamen op die manier veel vroegere vrienden van hem ineens bij ons over de vloer. Wanneer we de aflevering bezorgden, dan nam hij na het beluisteren ervan contact op met die mensen. Heel veel mensen zijn zo terug heel dicht bij hem gekomen. Zo ontstonden er verbindingen die er misschien anders niet meer zouden geweest zijn. Ook voor ons, bijvoorbeeld wanneer je zijn collega’s hoorde vertellen hoe hij op zijn werk was, met veel humor, een betrouwbaar figuur en integer arts. Ze vertelden dan vaak allerhande kleine anekdotes, maar ook antwoordden ze op ‘wat zou je nog willen zeggen’, ‘hoe ga je hem herinneringen’, ‘wat betekende hij voor jou en waar ben je dankbaar voor’. Een iets is zeker: zonder deze podcast zou het rouwen voor ons veel harder geweest zijn. Het maakt de pijn, ook nu nog, veel zachter.”

Het deed mensen in tranen uitbarsten, maar het deed vaak evenveel deugd. “We hoorden dikwijls ‘merci dat we het hier mochten vertellen, want ik zou dat nooit aan uw papa durven zeggen’. Dat doet ons deugd, maar uiteindelijk doen de mensen het zelf. Wij stellen alleen vragen, monteren en componeren zelf muziek op basis van het verhaal.”

“Of ons pake tevreden was met zijn cadeau? Ja, hij vond het echt geweldig. We wilden iets maken dat behapbaar was, zeker wanneer hij bedlegerig zou worden. Een boek moet gelezen worden, een podcast is gewoon luisteren, op eender welk moment, op je eigen ritme. Een warm dekentje als het ware. In het begin luisterde hij altijd samen met Katlijn. In de auto onderweg naar hun boshuisje. Dat was hun moment, meestal heel luid want hij hoorde niet meer zo goed, ze reden dan een uur en eenmaal aangekomen bleven ze soms in auto zitten en stuurden ze ons een berichtje.”

Voor altijd

“Of we gaan blijven luisteren? Katlijn luisterde in het begin vaak naar vaders persoonlijke aflevering. Die is zeer intiem, enkel voor familie en de kleinkinderen die nu nog zeer jong zijn en waarschijnlijk veel herinneringen zullen zien vervagen. Hij vertelde daarin ook veel over vroeger, maar ook over vandaag en wat hij dacht dat komen ging. En hij sprak ook wensen uit, hoe je als mens met mekaar moet omgaan. ‘Wees mild’ zei hij altijd. Daar haal ik veel uit, maar voor sommigen zoals mijn jongste broer, is het nog te vroeg om te luisteren. Maar ik weet zeker dat we altijd gaan blijven luisteren, later ook met onze kinderen. En wie weet maken we ooit wel een vervolg.”